ارتودنسی چیست؟

ارتودنسی چیست؟

ارتودنسی یکی از شاخه های دندانپزشکی است که مشکلات فک و دندان هایی را برطرف می کند که در جای نادرست قرار دارند، کج هستند، یا به درستی روی یکدیگر قرار نمی گیرند و تمیز کردن آنها دشوار است و احتمال از دست رفتن آنها در نتیجه پوسیدگی دندان و بیماری پریودنتال بیشتر است، و موجب وارد آمدن فشار اضافی روی ماهیچه هایی خواهند شد که حین جویدن عمل می کنند و می توانند منجر به بروز سر درد، سندورم TMJ (اختلال مفاصل فکی- گیجگاهی) و درد گردن، شانه ها و کتف ها شوند. دندان های کج در محل درست قرار ندارند و می توانند در زیبایی لبخند فرد نیز خلل وارد کنند.

فواید درمان ارتودنسی عبارتند از دهانی سالم تر، ظاهری مطلوب تر، و دندان هایی که احتمالاً تا پایان عمر دوام خواهند داشت. متخصصی که در این زمینه فعالیت می کند ارتودنتیست است. ارتودنتیست، دندانپزشکی است که پس از اتمام دوره دندانپزشکی عمومی، دو یا چند سال بیشتر به تحصیلات خود در زمینه ارتودنسی ادامه داده است.

مشکلات نیازمند به درمان ارتودنسی

تنها دندانپزشک یا ارتودنتیست می توانند مشخص کنند که آیا شما به درمان ارتودنسی نیاز دارید یا خیر. بر اساس ابزارهای تشخیصی شامل، پرونده کاملی از سوابق پزشکی و دندانی بیمار، معاینات بالینی، قالب های گچی دندان ها و نیز تصاویر رادیوگرافی خاص، ارتودنتیست می تواند تصمیم بگیرد که آیا درمان ارتودنسی توصیه می شود و پس از آن یک طرح درمان مناسب وضعیت شما بیاندیشد. در صورتی که هر یک از مشکلات زیر را داشته باشید ممکن است گزینه مناسبی برای درمان ارتودنسی باشید:

اوربایت

اوربایت

که گاهی اوقات دندان خرگوشی نامیده می شود- شرایطی که در آن دندان های جلوی فک بالا با فاصله زیاد جلوتر از دندان های جلوی فک پایین قرار می گیرند (رو به جلو منحرف هستند).

آندربایت

آندربایت

وضعیتی که در آن دندان های جلوی فک پایین جلوتر از دندان های جلوی فک بالا قرار می گیرند.

کراس بایت

کراس بایت

شرایطی که در آن هنگام بستن عادی بایت، دندان های فک بالا درست روی دندان های فک پایین قرار نمی گیرند.

اپن بایت

اپن بایت

عبارت است از فاصله بین سطوح جونده دندان های جلو یا حتی دندان های کناری زمانی که دندان های عقب روی هم قرار می گیرند.

انحراف میدلاین

ناهاهنگی بین خط وسط دندان ها (انحراف میدلاین)

شرایطی که در آن با قرار دادن بایت روی یکدیگر، خط مرکزی دندان های فک بالا با خط مرکزی دندان های فک پایین در یک راستا قرار نمی گیرد.

فاصله بین دندان ها

فاصله بین دندان ها

شکاف یا فاصله بین دندان ها در نتیجه از دست رفتن یک یا چند دندان، یا وجود دندان هایی که مجموع اندازه آنها کمتر از اندازه فک است.

فشردگی دندان ها

فشردگی دندان ها

وضعیتی که در آن یا تعداد دندان ها از حد معمول بیشتر است یا مجموع اندازه دندان ها از اندازه فک بیشتر است در نتیجه باعث می شود دندان ها یا به صورت کج رشد کنند یا روی یکدیگر همپوشانی داشته باشند.

درمان ارتودنسی چگونه عمل می کند؟

ابزارهای ثابت و متحرک مختلفی هستند که برای کمک به جابجایی دندان ها، حفظ ماهیچه ها و تأثیر روی رشد فک ها استفاده می شوند. این ابزارها با وارد آوردن فشاری ملایم روی دندان ها و فک ها کار می کنند. شدت وخامت مشکل هر بیمار مشخص می کند کدام روش مؤثرتر خواهد بود.

انواع درمان ارتودنسی

ابزارهای ثابت عبارتند از:

• بریس ها- رایج ترین نوع ابزارهای ارتودنسی بریس ها هستند که از بندها، سیم های کمانی، و براکت ها تشکیل می شوند. بندها به دور دندان یا دندان های عقب قرار می گیرند، و به عنوان تکیه گاه ابزار عمل می کنند، در حالی که براکت ها اغلب روی جلوی دندان ها چسبانده می شوند. سیم های کمانی از درون براکت ها عبور می کنند و به بندها متصل می شوند. با سفت کردن سیم کمانی به دندان ها فشار ملایمی وارد می شود که باعث خواهد شد دندان ها به تدریج به محل درست خود جابجا شوند. بریس ها معمولاً به صورت ماهانه تنظیم می شوند تا به نتایج مطلوب برسندکه معمولاً ظرف چند ماه یا چند سال انجام خواهد شد. بریس های امروزی کوچکتر، سبک تر، و شفاف تر هستند و فلز آنها کمتر از گذشته قابل مشاهده است. در حال حاضر بریس های روشن برای کودکان و بریس های نامرئی یا شفاف برای بزرگسالان در دسترس هستند.

ابزارهای ثابت ارتودنسی

• ابزارهای ثابت خاص- این نوع ابزارها برای کنترل عاداتی مانند مکیدن انگشت یا فشردن زبان پشت دندان ها استفاده می شوند. این نوع ابزارها با استفاده از بندها به دندان ها متصل می شوند. از آنجا که این ابزارها حین خوردن غذا موجب ناراحتی فرد می شوند، باید به عنوان آخرین راهکار انتخاب شوند.

فضا نگهدارهای ثابت

• فضا نگهدارهای ثابت- در صورت از دست رفتن زود هنگام دندان های شیری، از فضا نگهدار برای حفظ جای آنها استفاده می شود تا زمانی که دندان دائم در جای آن رشد کند. یک بند به دندان مجاور فضای خالی متصل می شود و سیمی که به آن وصل است تا سمت دیگر فضای خالی امتداد می یابد.

ابزارهای متحرک ارتودنسی

ابزارهای متحرک عبارتند از:

• الاینرها- یکی از جایگزین های بریس های سنتی برای افراد بزرگسال، الاینرها هستند که امروزه ارتودنتیست های بیشتری از آنها برای جابجایی دندان ها مانند ابزارهای ثابت استفاده می کنند، تنها تفاوت آنها این است که در آنها هیچ سیم فلزی یا براکتی وجود ندارد. الاینرها نامرئی (غیرقابل مشاهده) هستند و برای خوردن غذا و مسواک زدن و کشیدن نخ دندان باید از دهان خارج شوند.

فضا نگهدارهای متحرک 

• فضا نگهدارهای متحرک- این ابزارها عملکردی شبیه فضا نگهدارهای ثابت دارند. این ابزار از یک پایه آکریلیک تشکیل شده است که روی فک قرار می گیرد و بین دندان های خاصی شاخه های پلاستیکی یا فلزی دارد که می توانند فاصله بین دندان ها را حفظ کنند.

ابزارهایی برای تغییر محل فک ها

• ابزارهایی برای تغییر محل فک ها- که اسپلینت نیز نامیده می شوند، می توان از آنها روی هر یک از دو فک بالا یا پایین استفاده کرد که کمک می کند فک در جایی قرار بگیرد که با بسته شدن بایت درست روی یکدیگر قرار بگیرند. از این ابزارها برای رفع اختلالات مفاصل فکی- گیجگاهی نیز استفاده می شود.

محافظ های لب و گونه

• محافظ های لب و گونه- این ابزارها به منظور دور نگه داشتن لب ها و داخل گونه ها از دندان ها طراحی شده اند. ماهیچه های لب ها و گونه ها می توانند به دندان ها فشار وارد کنند و این محافظ ها می توانند این فشار را کاهش دهند.

وسیع کننده کام

• وسیع کننده کام- ابزاری که برای افزایش عرض قوس دندانی فک بالا استفاده می شود. این یک پلیت فلزی است که روی سقف دهان ثابت می شود. فشار رو به بیرونی که پیچ ها به پلیت وارد می کنند موجب باز شدن مفاصل موجود در استخوان های سقف دهان می شوند و منطقه سقف دهان عریض می شود.

ریتینرهای متحرک

• ریتینرهای متحرک- این نوع ریتینرها که روی سقف یا کف دهان قرار می گیرند مانع جابجایی دندان ها به جای قبل می شوند. علاوه بر این، می توان آنها را اندکی تغییر داد تا به عنوان ابزاری برای جلوگیری از مکیدن انگشت استفاده شوند.

هدگیر ارتودنسی

• هدگیر- در این ابزار نواری به دور سر قرار می گیرد و به سیم های فلزی جلوی دهان یا به یک فیس ماسک متصل می شود. هدگیر از سرعت رشد فک بالا می کاهد و دندان های عقب را نگه می دارد در حالی که دندان های جلو رو به عقب کشانده می شوند.