شکاف کام و لب یا لب شکری – بخش اول

شکاف کام و شکاف لب از جمله نقائص صورت و دهان است که در اوایل بارداری اتفاق می افتند، در حالی که جنین در رحم مادر در حال شکل گیری است. لب شکری زمانی بوجود می آید که بافت کافی داخل دهان یا در منطقه لب وجود ندارد و بافت هایی که وجود دارند به درستی با یکدیگر پیوند نمی خورند.

شکاف لب نوعی شکاف یا از هم گسستگی فیزیکی دو طرف لب بالا است که به شکل برش یا شکافی باریک در پوست بالا مشاهده می شود. این از هم گسستگی اغلب از پایه بینی فراتر می رود و استخوان های فک و لثه بالا را نیز درگیر می کند.

شکاف کام به حفره یا بریدگی در سقف دهان گفته می شود. شکاف کام می توان سخت کام (بخش استخوانی جلویی سقف دهان)، و/ یا نرم کام (بخش نرم عقب سقف دهان) را در بر بگیرد.

شکاف کام و شکاف لب می توانند در یک یا هر دو طرف دهان بوجود بیایند. از آنجا که کام و لب به صورت مجزا تشکیل می شوند، این امکان وجود دارد که بدون شکاف کام، شکاف لب داشت، یا بدون شکاف لب، شکاف کام داشت، یا هر دو را با یکدیگر داشت.

شکاف کام و لب در چه نوزادانی بوجود می آید؟

شکاف لب، با یا بدون شکاف کام، سالانه در ۷۰۰ کودک مشاهده می شود، و چهارمین نقص مادرزادی شایع در ایالات متحده آمریکا می باشد. بروز شکاف لب، با یا بدون شکاف کام، در نوزادان پسر بیشتر از نوزادان دختر است. با این حال، در مقایسه، تعداد نوزادان دختر دارای شکاف کام بدون شکاف لب، دو برابر بیشتر از نوزادان پسر است.

شکاف کام و لب یا لب شکری – بخش اول

علل بروز شکاف کام و لب

در اکثر موارد، علل بروز شکاف کام و لب ناشناخته هستند. این شرایط قابل پیشگیری نیستند. بسیاری دانشمندان بر این باورند که شکاف ها در نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی بوجود می آیند. در صورتی که خواهرها یا برادرها، والدین، یا دیگر بستگان یکی از این مشکلات را داشته باشند، احتمال تولد نوزاد جدید با شکاف کام و لب بیشتر خواهد بود.

یکی دیگر از علل بروز شکاف کام و لب به داروهایی مربوط می شود که مادر در طول دوران بارداری استفاده می کند. برخی داروها می توانند منجر به بروز شکاف کام و لب شوند. در بین آنها داروهای ضد حملات صرع/ ضد تشنج ها، داروهای آنتی آکنه از جمله آکوتان، متوترکسات (مهار کننده تولید فولیک اسید)- دارویی که عموماً برای درمان سرطان، آرتروز و پسوریازیس استفاده می شود.

شکاف کام و لب می تواند در نتیجه قرار گرفتن در معرض ویروس ها و مواد شیمیایی باشد، در حالی که جنین در رحم مادر در حال شکل گیری است. در دیگر موقعیت ها، شکاف کام و لب می تواند بخشی از دیگر شرایط پزشکی باشد.

شکاف کام و لب یا لب شکری – بخش اول

لب شکری چگونه تشخیص داده می شوند؟

از آنجا که شکاف نوعی تغییر فیزیکی کاملاً مشهود است، تشخیص آن کار بسیار ساده ای است. گاهی اوقات، سونوگرافی اولتراسوند قبل از تولد می تواند مشخص نماید آیا کودک متولد نشده شکاف کام و لب دارد یا خیر. در صورتی که شکاف کام و لب، قبل از تولد در کودک تشخیص داده نشود، معاینه فیزیکی دهان، بینی، و کام نوزاد پس از تولد، می تواند وجود شکاف کام یا لب را تأیید کند. گاهی اوقات، تست های تشخیصی می توانند انجام شوند تا مشخص شود ناهنجاری دیگری وجود دارد یا خیر.

شکاف کام و لب با چه مشکلاتی همراه است؟

مشکل در خوردن غذا

با وجود یک حفره یا برش در سقف دهان، غذا و مایعات می توانند به راحتی به بینی راه پیدا کنند. خوشبختانه، بطری یا شیشه شیرهای مخصوصی طراحی شده اند که می توانند کمک کنند مایعات به سمت پایین حلق و معده جاری شوند. کودکانی که با شکاف کام و لب متولد می شوند، ممکن است مجبور باشند از کام (سقف دهان) های مصنوعی استفاده کنند تا در درست غذا خوردن به آنها کمک کند و تا زمانی که درمان جراحی آنها انجام می شود، این اطمینان را در والدین آنها بوجود بیاورد که از تغذیه کافی برخوردار هستند.

عفونت گوش

کودکانی که با شکاف کام و لب متولد می شوند بیشتر در معرض خطر عفونت گوش قرار دارند زیرا آنها بیشتر مستعد انباشته شدن مایعات در گوش میانی هستند. عفونت گوش در صورت درمان نشدن، می تواند منجر به از دست رفتن شنوایی شود. برای پیشگیری از بروز این مشکل، کودکان دارای شکاف کام و لب، معمولاً نیاز به لوله هایی دارند که در پرده گوش آنها قرار داده می شود، تا به تخلیه مایع از گوش کمک کند و شنوایی آنها سالی یک مرتبه چک شود.

مشکلات گفتاری

کودکان دارای شکاف کام و لب، می توانند در گفتار نیز مشکل داشته باشند. صدای این کودکان به خوبی شنیده نمی شود، و ممکن است صدای تو دماغی داشته باشند، و حتی ممکن است گفتار آنها قابل فهم نباشد. همه کودکان این مشکلات را ندارند، اما جراحی به حل این مشکل کمک خواهد کرد. برای کودکان دیگر نیز، پزشکانی تحت عنوان گفتار درمانگر به حل مشکلات گفتاری کمک خواهند کرد.

مشکلات دندانی

کودکان دارای شکاف کام و لب بیشتر مستعد پوسیدگی و حفره های دندانی هستند و اغلب یا چند دندان را ندارند، یا دندان اضافه دارند، یا دندان های آنها بد شکل یا جابجا شده اند و نیاز به درمان های دندانپزشکی یا ارتودنسی دارند. بعلاوه، کودکانی که شکاف کام و لب دارند اغلب در تیغه آلوئولار خود نقص دارند. تیغه آلوئولار بخش استخوانی فک است که دندان ها در آن جای دارند. نقص در این تیغه می تواند موجب جابجایی، تغییر زاویه، یا چرخش دندان های دائمی شود، مانع بیرون آمدن دندان های دائمی شود، یا مانع شکل گیری تیغه آلوئولار شود. این مشکلات معمولاً با کمک جراحی اصلاح می شوند.

در مقاله بعد به دیگر ابعاد و درمان های این مشکل مادرزادی خواهیم پرداخت.