بهداشت دهان و دندان ها برای سالمندان

سلامت دهان مستقیماً سلامت عمومی را بدن و نیز کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار می دهد. بر اساس گزارش انجمن دندانپزشکان آمریکا، در حقیقت، بیماری های دندانی علت شایع مراجعات پزشکی و اورژانسی هستند. داروها و بیماری های مزمنی مانند بیماری قلبی یا دیابت در افراد مسن و سالخورده، آنها را بیشتر در معرض خطر مشکلات دندانی قرار می دهد.

با این حال، همچنان دسترسی به خدمات مراقبتی دندانپزشکی افراد سالخورده یک مشکل عمده است. مزایای مراقبت های دندانپزشکی از زمان بازنشستگی متوقف می شوند و مراقبت های معمول دندانپزشکی دیگر تحت پوشش برخی بیمه های درمانی نیستند. عدم توانایی در جابجا شدن، از دست دادن حافظه مربوط به افزایش سن، دیگر مشکلات شناختی، و ناتوانی های جسمی نیز ممکن است منجر به از دست رفتن مراجعات دندانپزشکی و عدم انجام کارهای بهداشتی دهان برای افراد مسن شوند.

مراقبت های خوب دندانپزشکی برای افراد مسن ممکن است به پیشگیری از مشکلات شایع مانند دندان درد، بیماری لثه، و از دست رفتن دندان کمک کنند. علاوه بر این، دندان های سالم به افراد مسن تر کمک می کنند از غذای خود بیشتر لذت ببرند و بهتر غذا بخورند. یاد بگیرید چرا مهم است سلامت دهان و دندان ها برای افراد مسن تبدیل به یک اولویت شود و چگونه می توان به افراد مسن عزیز خود کمک کنید سلامت دهان و دندان های خود را بهبود بخشند.

۷ دلیل برای در اولویت قرار دادن بهداشت دهان و دندان افراد مسن

پوسیدگی دندان ها

پلاکی که در نتیجه باکتری ها تشکیل می شود به مینای دندان ها آسیب می رساند و موجب پوسیدگی و بروز حفره های دندانی می شود. یکی از دلایل اینکه افراد سالخورده بیشتر در معرض خطر پوسیدگی های دندانی هستند، خشکی دهان است. بزاق دهان به محافظت از دندان ها کمک می کند و باکتری ها را کاهش می دهد، اما خشکی دهان یکی از عوارض جانبی برخی داروهای خاص است که عموماً توسط افراد مسن استفاده می شوند، مانند داروهایی برای افسردگی، آسم، و فشار خون بالا.

بیماری لثه

به گزارش مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، از هر سه فرد سالخورده ۶۵ ساله و بالاتر، دو نفر بیماری لثه دارند. بیماری لثه شدید، که پریودنتیت نیز نامیده می شود، از بین دیگر مشکلات سلامتی، می تواند منجر به بروز زخم، خونریزی لثه ها، مشکلات مربوط به جویدن، و از دست رفتن دندان شود. متأسفانه، بسیاری از افراد نمی دانند آنها بیماری لثه دارند زیرا موجب بروز علائم نمی شود تا زمانی که بیماری پیشرفت کرده باشد. مراقبت های خوب بهداشتی دهان و معاینات منظم دندانپزشکی می توانند به پیشگیری از بروز بیماری لثه کمک کنند.

بهداشت دهان و دندان برای سالخوردگان

از دست دادن دندان

از دست دادن دندان در افراد سالخورده شایع و معمول است. به گزارش مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، در حقیقت، از هر پنج نفر فرد ۶۵ ساله و بالاتر یک نفر همه دندان های خود را از دست داده است. از دست دادن دندان ها می تواند تغذیه را تحت تأثیر قرار دهد، زیرا افراد مسنی که دندان از دست داده اند ممکن است قادر نباشند غذا بخورند یا از گزینه های غذایی تازه مانند میوه ها و سبزیجات لذت ببرند.

بیماری قلبی

بر اساس گزارش آکادمی آمریکایی پریودنتولوژی، التهابی که در نتیجه بیماری لثه بروز پیدا می کند خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهد. علاوه بر این؛ بیماری لثه می تواند باعث شود برخی بیماری های خاص قلبی وخیم تر شوند و ممکن است با بالا رفتن خطر سکته نیز همراه باشد.

دیابت ها

افرادی که قند خون آنها به خوبی تحت کنترل نیست بیشتر در معرض خطر بروز مشکلات دندانی مانند التهاب و بیماری لثه هستند. علت این است که گلوکز (قند) خیلی زیاد داخل بزاق دهان به رشد باکتری های درون دهان کمک می کند. به نظر می رسد بیماری لثه کنترل قند خون را نیز در افراد مبتلا به دیابت تحت تأثیر قرار دهد.

ذات الریه

افراد مسنی که بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت نمی کنند، مخصوصاً افرادی که سیگار می کشند، در معرض افزایش خطر ذات الریه باکتریایی هستند. علت این است که، وقتی فرد نفس می کشد، باکتری های موجود داخل دهان می توانند به ریه ها منتقل شوند. حفظ بهداشت خوب دهان و دندان ها در افراد مسن و سالخورده ای که نمی توانند به خوبی از خود مراقبت کنند ممکن است به پایین آمدن خطر این نوع ذات الریه کمک کند.

سرطان دهان

افراد مسن بیشتر در معرض خطر سرطان های دهان قرار دارند. خطر برای افرادی که تنباکو می جوند، سیگار برگ، پیپ، یا سیگار می کشند بالاتر است. مراجعات منظم دندانپزشکی می توانند به یافتن زود هنگام مشکلات دندانی کمک کنند.

بهداشت دهان و دندان برای سالخوردگان

چگونه می توان سلامت دهان و دندان افراد مسن را ارتقاء بخشید؟

برخی گام ها وجود دارند که با برداشتن آنها می توانید به افراد مسن عزیز خود در حفظ خوب بهداشت دهان و دندان ها کمک کنید:

• به فرد مسن عزیز خود مسواک زدن را یادآوری کنید. دو مرتبه مسواک زدن در طول روز با خمیر دندان فلورایده را فراموش نکنند. یک مسواک برقی با فرچه های نرم ممکن است حفظ بهداشت دهان و دندان ها را راحت تر کند. اگر والدین شما فراموشکار هستند، به آنها کمک کنید به خاطر بیاورند مسواک بزنند. اگر نگران کسی هستید که نمی تواند بهداشت دهانی خود را به خوبی حفظ کند، مهم است اطمینان حاصل نمایید که دندان ها و دهان آنها تمیز هستند.
• به والدین خود یادآوری کنید به طور منظم نخ دندان بکشند. نخ دندان کشیدن به صورت روزانه به پیشگیری از شکل گیری پلاک دندان و بیماری لثه کمک می کند. اگر یکی از عزیزان شما در نخ دندان کشیدن مشکل دارد، با دندانپزشک مشورت کنید تا ابزاری دیگر یا تکنیک مناسبی به شما معرفی کند که به آنها کمک کند.
• پروتزهای مصنوعی آنها را تمیز نگه دارید. به والدین خود یادآوری کنید دست دندان های کامل یا پروتزهای پارسیل خود را به صورت روزانه پاکسازی کنند و شب ها آنها را از دهان خارج کنند.
• برای مراجعات منظم به دندانپزشک برای آنها وقت بگیرید. مراجعات منظم به دندانپزشک می توانند به پیشگیری از مشکلات دندانی کمک کنند و دندان ها را سالم نگهدارند. انجمن دندانپزشکان آمریکا توصیه می کند حداقل هر شش ماه یک مرتبه برای پاکسازی و چکاپ به دندانپزشک مراجعه کنید.
• به دندانپزشک خود راجع به مشکلات پزشکی و داروهای مصرفی فرد مسن عزیز خود توضیح دهید. در صورتی که خشکی دهان یک مشکل است، ممکن است دندانپزشک قادر باشد راهکارهایی برای کمک به کاهش آن ارائه دهد.
• عزیز مسن خود را تشویق کنید رژیم غذایی سالمی داشته باشد که قند زیادی ندارد تا به پیشگیری از پوسیدگی دندان و دیگر مشکلات سلامتی کمک کند.
• والدین مسن خود را تشویق کنید که کشیدن سیگار را ترک کنند. ترک سیگار دشوار است، اما به پایین آوردن خطر برای بسیاری مشکلات سلامتی کمک می کند. پزشک فرد مسن عزیز شما ممکن است قادر باشد راهکارها یا داروهایی برای کمک به ترک به آنها ارائه دهد.

سلامت و بهداشت بد دهانی می تاونند علامت و نشانه این باشند که فرد مسن عزیز شما در فعالیت های روزمره زندگی نیاز به کمک دارد. به این فکر کنید آیا زمان زندگی کردن با کمک فرا رسیده است یا خیر، جایی که کارکنان قادر هستند در تمیز کردن، لباس پوسید، مدیریت داروها، و خیلی کارهای دیگر کمک کنند، در حالی که فرصت های زیادی برای فعالیت های اجتماعی و مشغول بودن فراهم می شود.

بهداشت دهان و دندان برای سالخوردگان

نکاتی برای مسواک زدن درست

فرچه های مسواک را جایی که لثه ها و دندان ها به یکدیگر می رسند قرار دهید، و آنها را رو به لثه ها قرار دهید. به آرامی و با حرکات مدور کوچک مسواک بزنید. اطراف هر دندان  و کنار خط لثه ها را به آرامی و با دقت مسواک بزنید. زبان خود را به آرامی مسواک بزنید تا به تمیز نگهداشتن دهان خود کمک بیشتری کرده باشید. افراد مسن را تشویق کنید به جای آب کشیدن دهان پس از مسواک زدن محتویات دهان خود را تف کنند زیرا با شستن دهان از مزایای فلوراید کاسته می شود.

به صورت ایده آل، نخ دندان باید برای زدودن ذرات غذا و پلاک های دندانی از بین دندان ها استفاده شود، جایی که مسواک نمی تواند برسد. اما ممکن است انجام این کار برای افراد مسن امکان نداشته باشد، مخصوصاً اگر مبتلا به دمانس (زوال شدید عقل به دلیل بیماری های مغزی) باشند و نتوانند تشخیص دهند چه چیزی لازم است.

کمک های بهداشتی دهان

کمک هایی مانند مسواک های برقی می توانند برای افراد مسن مفید باشند، در صورتی که حرکات آنها محدود باشد. اگر گرفتن مسواک استاندارد برای فرد مسن عزیز شما دشوار باشد، ممکن است آنها با مسواکی که دارای طراحی ویژه است و دسته ای دارد که در دست گرفتن آن راحت تر است بهتر بتوانند انجام این کار را مدیریت کنند.

روش دیگر این است که می توان یک لوله فوم را از روی دسته مسواک لغزانید تا در دست گرفتن آن راحت تر باشد. علاوه بر مسواک زدن، دهانشویه ها و ژل های فلورایده نیز می توانند کمک کننده باشند، زیرا آنها می توانند به پیشگیری از بیماری های دندانی کمک کنند.

بهداشت دهان و دندان برای سالخوردگان

مراقبت از پروتزهای مصنوعی

اگر یکی از افراد مسن عزیز اطراف شما پروتز مصنوعی دارد، هنوز هم بهداشت دهانی مهم است. باید به اندازه کافی از پروتزهای دندانی مراقبت کرد تا از دوام آنها اطمینان حاصل کرد. لازم و حیاتی است که پروتزهای مصنوعی به خوبی روی لثه ها قرار بگیرند و راحت باشند. آنها باید به صورت روزانه و با محصولات مراقبتی پروتزها که غیر ساینده باشند مسواک زده شوند، و در طول شب یا حداقل به مدت چهار ساعت در طول روز داخل آب یا محلول تمیز کننده پروتز مصنوعی غوطه ور شوند.

اگر فرد مسن از عدم استفاده تمام وقت از پروتزهای مصنوعی خوشحال نیست، مهم تر است که آنها آشفته نشوند، بنابراین، پروتزهای مصنوعی آنها پس از پاکسازی می توانند مجدداً داخل دهان قرار بگیرند. با تمیز نگهداشتن پروتزهای مصنوعی می توان از لکه ها، تورم لثه ها، و بوی بد دهان پرهیز نمود. باید به همین شکل با پروتزهای پارسیل و دست دندان های کامل برخورد کرد. پس از برداشتن پروتزهای مصنوعی، زبان، لثه ها، و پلیت (سقف دهان) باید به آرامی و با یک مسواک نرم مسواک زده شوند.

بهداشت دهان و دندان برای سالخوردگان

مراقبت های تخصصی دندانپزشکی

مهم است که افراد مسن چکاپ های منظم دندانپزشکی داشته باشند. شما یا هر فرد دیگری که به آنها نزدیک هستید می توانید آنها را تا مطب دندانپزشکی همراهی کنید و در صورت لزوم آنها را حمایت کنید و به آنها اطمینان خاطر بدهید.

چکاپ های دندانی هر گونه مشکلی را مشخص خواهند کرد تا در صورت لزوم درمان بتواند ارائه شود. بیماری لثه شدید لازم است توسط دندانپزشک درمان شود، زیرا عفونت هایی که درمان نشده اند می توانند بافت های دهان، لثه ها، و استخوان هایی که دندان ها را حمایت می کنند را تحت تأثیر قرار دهند.

در صورت لب پر شدن، شکسته شدن، یا عدم قرار گیری درست پروتز مصنوعی، باید هر چه سریع تر فرد مسن را نزد دندانپزشک ببرید. علاوه بر این، در صورت مشاهده خونریزی از لثه ها هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن باید با دندانپزشک مشورت کرد، زیرا این ممکن است علامت و نشانه بیماری لثه باشد. علاوه بر این، دندانپزشک به دنبال مشکلات جدی مانند سرطان دهان خواهد بود، بنابراین چکاپ های منظم ضروری هستند.

بهداشت دهان و دندان برای سالخوردگان

اهمیت رژیم غذایی

غذاها و نوشیدنی هایی که حاوی مقادیر زیادی قند هستند می توانند به دندان ها آسیب برسانند و موجب پایین آمدن سطح سلامت دهان شوند. با این حال، بسیاری از افراد مسن قادر نیستند طعم غذاها را مانند قبل احساس کنند، و گاهی اوقات علاقه زیادی به خوردن چیزهای شیرین پیدا می کنند.

برای کمک به حداقل رساندن آسیبی که قندها باعث بروز آن می شوند، می توانید درخواست داروهای فاقد قند دهید و در صورت امکان به جای قند از شیرین کننده ها استفاده کنید. افراد مسن را به جویدن آدامس های فاقد قند تشویق کنید زیرا جریان بزاق را افزایش می دهند. این به پاکسازی دهان و ترمیم دندان ها کمک می کند.

در صورتی که فرد مسن مورد علاقه شما خشکی دهان داشته باشد، اطمینان حاصل کنید که مقادیر زیادی مایعات می نوشد و از کشیدن سیگار، کافئین، و الکل می پرهیزد زیرا می توانند علائم را وخیم تر کنند. جویدن آدامس های فاقد قند می تواند کمک کننده باشد و بزاق جایگزین دهانشویه های خاصی خواهد شد که در دسترس هستند.