درمان ریشه یا عصب کشی

عصب کشی چیست؟

داخل دندان حفره ای تو خالی است که حاوی “پالپ” می باشد. پالپ بافت حساسی است که از عروق خونی و اعصابی تشکیل شده است که اکسیژن، مواد مغذی مورد نیاز و نیز احساس دندان را فراهم می آورند. پالپ در سراسر دندان وجود دارد و کل فضای داخل ریشه که پالپ درون آن قرار گرفته است کانال ریشه نامیده می شود. درمان ریشه یا همان عصب کشی یکی از فرایندهای دندانپزشکی است که در آن پالپ آسیب دیده یا عفونی داخل کانال ریشه دندان با مواد مخصوص پر کردن دندان تعویض می شود.

درمان ریشه یا عصب کشی

چرا ممکن است دندان به عصب کشی نیاز داشته باشد؟

در صورتی که پالپ یک یا چند ریشه از دندان های شما آسیب دیده یا عفونی شده باشد، یا آبسه کرده باشد، ممکن است به درمان ریشه نیاز داشته باشید. این آسیب یا عفونت می تواند ناشی از پوسیدگی دندان، پوسیدگی زیر پر شدگی دندان، آسیب به دندان، ساییدن یا فشردن دندان ها روی یکدیگر (براکسیسم یا دندان قروچه) یا بیماری لثه ای باشد که درمان نشده است. دقت داشته باشید: در صورتی که دندان لق شده باشد، یا تنها بخش کوچکی از دندان باقی مانده باشد احتمال موفقیت آمیز بودن درمان ریشه بسیار پایین است.

فرایند درمان ریشه

درمان ریشه توسط دندانپزشک طی دو یا چند جلسه انجام می شود. در صورت پیچیده بودن مورد شما، ممکن است دندانپزشک شما را به یک اندودنتیست (متخصص درمان ریشه) ارجاع دهد.

درمان ریشه یا عصب کشی

آماده سازی دندان

پیش از قرار گرفتن تحت درمان ریشه، ممکن است دندانپزشک از دندان آسیب دیده و پیرامون آن، تعدادی تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس بخواهد. این کار به دندانپزشک اجازه می دهد تصویر شفافی از کانال ریشه داشته باشد و میزان گستردگی آسیب را بررسی نماید.

عصب کشی دندان معمولاً تحت بی حسی موضعی در کنار یک مسکن انجام می شود که تنها یک قسمت از بدن را بی حس می کند. در برخی موارد نادر که دندان از دست رفته باشد و دیگر هیچ حسی در آن وجود نداشته باشد، ممکن است استفاده از بی حس کننده های موضعی هم ضرورت نداشته باشد. گاهی اوقات هم ممکن است بی حس کردن دندان دشوار باشد. در چنین مواردی دندانپزشک از تکنیک های خاصی برای بی حس کردن موضعی دندان استفاده می کند تا مطمئن شود بیمار در طول درمان هیچ دردی احساس نخواهد کرد.

درمان ریشه یا عصب کشی

تخلیه پالپ دندان

دندانپزشک یک رابر بند اطراف دندان قرار می دهد تا از خشک بودن اطراف دندان در طول درمان اطمینان حاصل کند. بعلاوه، این پوشش مانع قورت دادن یا پریدن مواد شیمیایی مورد استفاده دندانپزشک درون گلوی بیمار خواهد شد. دندانپزشک با استفاده از دریل دندانپزشکی از راه تاج دندان- قسمت صاف روی دندان- مجرایی برای دسترسی به بافت نرم مرکز دندان (پالپ) ایجاد می کند و پالپ عفونی باقی مانده را تخلیه می کند. در صورتی که دندان آبسه (یک برجستگی مملو از چرک) کرده باشد، دندانپزشک می تواند به طور همزمان آن را نیز تخلیه کند.

درمان ریشه یا عصب کشی

پاکسازی و پر کردن کانال ریشه

پس از تخلیه پالپ، دندانپزشک کانال ریشه را پاکسازی و فضای آن را بزرگ خواهد کرد تا بتواند به سادگی آن را پر کند. کانال ریشه معمولاً بسیار باریک است و این باعث خواهد شد پر کردن آن دشوار باشد. دندانپزشک برای گسترش فضای کانال ریشه و درآوردن آن به یک شکل خاص (شکل دهی) که پر کردن آن راحت تر باشد، از یک دسته فایل های بسیار کوچک استفاده خواهد کرد. تکمیل این بخش درمان ممکن است چند ساعت طول بکشد و ممکن است نیاز باشد طی چند جلسه انجام شود.

دندان های پیشین و نیش معمولاً تنها دارای یک ریشه هستند که یک کانال دارند. دندان های آسیاب کوچک (پرمولر) و دندان های آسیاب بزرگ (مولر) در عقب دهان دو یا سه ریشه دارند، که هر یک از آنها دارای یک یا دو کانال هستند. هر چه تعداد ریشه های یک دندان بیشتر باشد، تکمیل درمان بیشتر طول خواهد کشید.

اکر نیاز باشد درمان طی چند جلسه انجام شود، ممکن است دندانپزشک مقداری دارو درون کانال تمیز قرار دهد تا هر گونه باکتری به جا مانده را از بین ببرد. سپس دندان با استفاده از موادی که برای پر کردن دائم استفاده می شوند سیل خواهد شد. در صورتی که هر گونه نشانه ای از عفونت به جا مانده باشد، از جمله بالا رفتن دما یا تورم زیاد، ممکن است آنتی بیوتیک تجویز شود تا از بروز عفونت بیشتر پیشگیری شود.

درمان ریشه یا عصب کشی

سیل کردن و ترمیم دندان

در جلسه بعد، موادی که برای پر کردن موقت روی دندان قرار گرفته اند و نیز داروهای داخل دندان تخلیه می شوند و موادی که برای پر کردن دائم دندان استفاده می شوند به جای آنها قرار می گیرند. این مواد علاوه بر پر کردن دندان آن را سیل (مهر و موم) می کنند و مانع عفونت بیشتر می شوند. دندانی که کانال ریشه آن پر شده است بیشتر از دندان سالم در معرض شکسته شدن قرار دارد، به همین دلیل دندانپزشک توصیه خواهد کرد روی دندان روکش قرار بگیرد تا از آن محافظت کند.

در برخی موارد دندان پر شده ممکن است اندکی تیره تر به نظر برسد، مخصوصاً اگر در اثر حوادثی مانند ضربه به آن به طور کامل از دست رفته باشد. این مشکل نیز با روش های مختلفی از قبیل سفید کردن دندان با استفاده از مواد شیمیایی قابل حل است.

درمان ریشه یا عصب کشی

قرار دادن روکش روی دندان

روکش کلاهکی است که به طور کامل تمام دندان واقعی را پوشش می دهد. ممکن است استفاده از روکش پس از درمان ریشه ضروری باشد تا مانع ترک خوردن و شکسته شدن دندان شود. روکش دندان می تواند از جنس فلز، پرسلاین (یا هر دو)، یا مواد سرامیکی باشد. مقداری از دندان طبیعی تراشیده می شود و روکش برای جایگزینی بخش تراشیده شده روی دندان چسبانده می شود. از دندان قالب گرفته می شود تا این اطمینان حاصل شود که شکل و اندازه روکش کاملاً درست است و به درستی روی دندان قرار خواهد گرفت. پس از ساخت روکش، از سمان دندانپزشکی برای چسباندن آن به دندان استفاده می شود. اگر پس از درمان ریشه تنها بخش کوچکی از دندان به جا مانده باشد، یک پست در داخل کانال ریشه سمان می شود تا بتواند روکش را در جای خود نگه دارد.

نتایج درمان ریشه

درمان ریشه برای حفظ دندان و پاکسازی بخش عفونی، اغلب موفقیت آمیز است. مطالعات حاکی از آن هستند که ۹۰% دندان های عصب کشی شده ۸ تا ۱۰ سال دوام داشته اند و قرار گرفتن روکش روی دندان پس از اتمام درمان ریشه مهمترین عامل برای دوام بیشتر دندان است. اگر بهداشت دهان و دندان ها را به خوبی رعایت کنید دندان عصب کشی شده شما با دوام تر خواهد بود.