کیست دهان و دندان

شما بایستی مراقب کیست دندانی (یا کیست‌های دهانی) باشید. دردی که این کیست‌ها با خود به همراه دارند ممکن است بسیار آزاردهنده باشد. از آن بدتر، کیست‌ها می‌توانند به دندان‌های سالم نیز آسیب برسانند و لبخند زیبا را برای همیشه از شما بگیرند. کیست‌های دندانی از قبیل کیست‌های دانتی ژور (dentigerous) (یا فولیکولار)، کیست‌های پیلونیدال (pilonidal)، کیست‌های رادیکولار (radicular) و کیست‌های پری آپیکال (periapical) می‌توانند در روند زندگی شما اختلال ایجاد کنند و زندگی شما را به خطر بیاندازند.

انواع کیست دهان و دندان

بسته به نوع کیست و میزان وخامت آن، یک کیست پر از مایع یا آبسه‌ می‌تواند در نواحی مختلف اطراف دندان‌ها و استخوان فک ایجاد شود و به بافت نرم آسیب برساند. خوشبختانه، این عارضه به سادگی قابل درمان است، به شرطی که خیلی زود به وجود آن پی ببرید. با این حال، در موارد پیشرفته، کشیدن دندان ضروری خواهد بود.

کیست دندانی چیست؟

انواع کیست دهان و دندان

کیستهای دندانی یک کیسه از جنس بافت است که درون لثه واقع شده است و نوعی جسم خارجی درون آن چسبیده است. کیست نوعی التهاب است که پس از مرگ پالپ (از دست رفتن پالپ) بوجود می‌آید. با تخریب تدریجی اجزاء پالپ قدیمی، کیست بوجود می‌آید. با رشد کیستها، به ساختار استخوانی اطراف دندان فشار زیادی وارد خواهد شد. به مرور زمان کیست موجب خوردگی استخوان و تضعیف آن خواهد شد. این مشکل نیاز به درمان فوری خواهد داشت.

انواع شایع کیست‌ها

کیست پری‌آپیکال شایع‌ترین نوع کیست است که افراد با آن مواجه می‌شوند. این نوع کیست با از دست رفتن بافت‌های پالپ درون دندان‌ بوجود می‌آید. این مشکل می‌تواند ناشی از پوسیدگی دندان باشد که البته آسیب و ضربه نیز می‌تواند منجر به وخامت آن شود. با از دست رفتن بافت‌های پالپ (مرگ پالپ)، سموم منتشر شده از نوک ریشه می‌توانند التهاب ایجاد کنند.

کیست فولیکولار (follicular) ممکن است اطراف دندان عقل فک پایین یا در اطراف تاج دندان‌هایی بوجود آید که به درستی و به طور کامل از بافت لثه بیرون نیامده‌اند. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که روی دندانی که در حال درآمدن است فشار وارد شده و منجر به تخریب فولیکول (غده یا کیسه‌ی کوچک ترشحی) شود. در نتیجه جریان خون در این منطقه با مشکل مواجه شده و منجر به تضعیف دندان در برخی موارد خواهد شد.

تومور ادنتوژنیک کراتوسیست (KCOT) نوعی دیگری از کیست‌ها است که باید مراقب آن باشید. این کیست عموما در اطراف فک پایین بوجود می‌آید. این تومور یا کیست، تورم ایجاد خواهد کرد و به مناطق اطراف دندان منتقل خواهد شد. احتمال بوجود آمدن KCOT در قسمتهای که دندان رشد می‌کند بیشتر است.

چرا کیست‌ها بوجود می‌آیند؟

یک کیست معمولی ممکن است اطراف ریشه‌های دندان مرده (از دست رفته) یا در قسمت‌هایی ایجاد شود که دندان‌ها به درستی رشد نمی‌کنند. گاهی اوقات، این وضعیت با بیرون نیامدن دندان از لثه وخیم‌تر خواهد شد. این مشکل بیشتر در دندان عقل مشاهده می‌شود. در برخی موارد نادر هم ممکن است عامل ژنتیکی منجر به بروز آن شود.

چگونه می‌توان به وجود کیست‌های دندانی پی برد؟

مشاهده‌ی کیست‌های دندانی با چشم غیر مصلح و بدون ابزار مخصوص دندانپزشکی راحت نیست. ممکن است برای تشخیص صحیح کیست نیاز باشد عکس رادیولوژی با اشعه‌ی ایکس یا ام.آر.آی گرفته شود. تعیین محل کیست در هر بخش از دهان، پس از بروز آن ساده خواهد بود. بایستی خیلی زود به این نوع کیست‌ها رسیدگی نمود زیرا در مراحل اولیه می‌توان بدون آسیب‌های بیشتر، آن را کاملا درمان نمود.

وجود کیست چه حسی ایجاد خواهد کرد؟

کیستهای دندانی درد شدیدی با خود به همراه خواهد داشت. بعلاوه ممکن است در همان منطقه تورم نیز ایجاد نماید. این مشکل باعث خواهد شد به دندان‌های دیگر نیز فشار وارد شود و به سرعت تخریب شوند. در نتیجه در برخی از این دندان‌ها نیز درد شدیدی احساس خواهد شد و حتی دچار پوسیدگی شدید خواهند شد.

کیست‌های دندانی چگونه درمان می‌شوند؟

ممکن است درمان کیست‌ها نیاز به درمان ریشه داشته باشد. درمان ریشه عبارت است از پاکسازی پالپ عفونی درون دندان، که از این طریق می‌توان از بروز و گسترش عفونت‌های بیشتر جلوگیری نمود. طی درمان ریشه از ابزار سوزن مانندی استفاده می‌شود که به درون ریشه‌ی دندان فرو می‌رود. هدف این است که منطقه ای که کیست در آن واقع شده هدف قرار گیرد. این ابزار به منطقه‌ی کیست وارد می‌شود و درون کیست را تخلیه می‌کند. از این طریق تمام مواد مضری که به دندان‌ها صدمه می‌زنند پاکسازی خواهند شد. نکته‌ی مثبت این درمان آن است که این روش درمان، فرایندی غیرتهاجمی است که نیاز به برش زیادی نخواهد داشت.

آیا جراحی نیز موثر خواهد بود؟

ممکن است نیاز باشد با استفاده از جراحی برای برداشتن کیست اقدام نمود. فرایند جراحی با باز کردن (برش) منطقه‌ی اطراف لثه‌ایی که کیست درون آن قرار گرفته انجام خواهد شد. روش جراحی برای برداشتن و تخلیه‌ی کیست‌هایی انجام می‌شود که در عمق فک واقع شده‌اند و نمی‌توان به سادگی با روش درمان ریشه به آن دسترسی پیدا کرد.

فرایند جراحی بسیار دشوار است و بهبودی آن چند هفته طول خواهد کشید. علت طولانی شدن مرحله‌ی بهبود، طولانی شدن درمان کامل و صحیح لثه‌ی جراحی شده خواهد بود. با این حال، اگر فرایند برداشتن کیست موثر واقع نشود، جراحی قطعا موفقیت آمیز خواهد بود. پس از جراحی کیست، نیاز است به طور منظم به دندانپزشک مراجعه نمایید تا از عدم بازگشت آن مطمئن شوید.

آیا درمان کیست، نیاز به کشیدن دندان دارد؟

در صورتی که درمان ریشه یا دیگر فرایندهای جراحی موثر واقع نشوند ممکن است نیاز باشد دندان کشیده شود. در این صورت، باید دندان به طور کامل کشیده شود و منطقه‌ای که کیستها در آن واقع شده است پاکسازی خواهد شد. سپس یک ترکیب استخوانی مصنوعی به منطقه اضافه خواهد شد. هدف این کار پاکسازی تمام آثار کیستها و جلوگیری از بروز مجدد آن خواهد بود.

کشیدن دندان به طور کامل، اجازه می‌دهد شانس کاشت ایمپلنت جدید در آینده وجود داشته باشد. این در صورتی ممکن خواهد بود که آن منطقه به طور کامل درمان شود و در ساختار فک مشکلی وجود نداشته باشد.

چگونه می‌توان از بروز کیست‌های دندانی پیشگیری نمود؟

با رعایت بهداشت در طول شبانه روز می‌توان از بروز کیست‌های دندانی پیشگیری نمود. بایستی به طور منظم دندان‌ها را تمیز کرد و دندان‌هایی که پالپ آنها از دست رفته را فورا درمان نمود. نکته‌ی اصلی این است که مطمئن شوید منطقه‌ای که احتمال تشکیل کیست در آن وجود دارد باکتری به آن منطقه وارد نشود.

به یاد داشته باشید مراقب اتفاقات پس از بروز کیست باشید. خطرات ناشی از ایجاد کیست‌های دندانی می‌توانند بسیار شدید باشند و به مرور زمان به شما آسیب برسانند. با تشکیل کوچکترین کیستی در صدد درمان آن برآیید.